Das Kapital van Karl Marx, waarvan het eerste deel verscheen in 1867 en de andere delen later door Engels werden uitgegeven, heeft een enorme impact gehad voor de analyse van de kapitalisme. Het magnum opus van Marx is meer dan een economische theorie over de ontwikkeling van het kapitalisme en plaatst economische processen in een brede maatschappelijke en politieke context. De louter economische theorievorming van Das Kapital is echter zo revolutionair gebleken dat ze aanleiding gegeven heeft tot een omvanrijke literatuur, zowel van de hand critici, navolgers als originele marxistische denkers.
We willen nagaan in hoever de hedendaagse marxistische economie een performant kader biedt voor de analyse van de structuur en de ontwikkelingen van het kapitalisme. De aandacht gaat dus in de eerste plaats naar wat marxistische auteurs ons de laatste decennia bijgebracht hebben, eerder dan naar de vraag of we in het oeuvre van Marx alle concepten en verklaringen vinden die nodig en voldoende zijn voor de analyse van het hedendaagse kapitalisme.
Onderwerpen die hierbij kunnen aan bod komen zijn onder andere de volgende. Wat is het economisch surplus, hoe ontstaat het en door wie wordt het toegeëigend? Waarom is er een waarde-theorie nodig, en wat is de betekenis van de arbeids¬waardeleer in de marxistische economie? Kunnen uitbuiting en de oorsprong van de winst begrepen worden zonder de arbeidswaardeleer? Heeft de arbeidswaardeleer een empirische betekenis? Wat is abstracte arbeid en hoe kan heterogene arbeid tot homogene herleid worden? Wat is het belang van het onderscheid tussen productieve en onproductieve arbeid? Wat zijn de bewegingswettten van het kapitalisme? Welke visies bestaan er in verband met de evolutie van de winstvoet en de marxistische groei- en crisistheorie? Welke stromingen zijn er binnen de hedendaagse marxistische economie, en hoe verhouden andere economische denkrichtingen zich hiermee?
Door een kritische gesprek willen we tot een appreciatie komen van de betekenis van de marxistische economie voor de analyse van de wereld van vandaag.

Ludo Cuyvers is emeritus hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen, buitengewoon hoogleraar aan de North West University in Zuid Afrika en gastprofessor aan diverse buitenlandse universiteiten. Hij schreef ondermeer “Marxistische economie herbekeken” Garant 2014 (voorbereidende lectuur). Hierover verscheen een artikel in Aktief, ledenblad Masereelfonds (jrg 4/ 2018), wie wenst kan het artikel opvragen via info@masereelfonds.be